هنر تست زدن در واپسين فرصت

۱۴۰۱/۰۳/۲۳

با وجود تب کنکور و افزايش روز افزون داوطلبان و دانش‌آموزاني که متقاضي شرکت در کلاس‌هاي تقويتي، جبراني، کلاس‌هاي خصوصي و ... هستند، دايره تبليغات اين گونه کلاس‌ها نيز در سال‌هاي گذشته وسعت يافته است، و کلاس‌هايي که در آغاز فعاليتشان، اهداف خود را آموزشي عنوان نموده‌اند، اکنون به کلاس‌هاي «تضميني» و «قبولي صد در صد» تغيير نام يافته‌اند. يکي از موارد تبليغاتي اين کلاس‌ها، آموزش فنون تست زني است. همه روزه در روزنامه‌ها و رسانه‌هاي مجازي، آگهي تشکيل کلاس‌هايي را مي‌خوانيم که در آن آگهي‌ها ادعا مي‌شود گذراندن آنها موجب بالا رفتن نمره‌هاي داوطلبان در کنکور يا امتحان‌هاي ديگر خواهد شد، و متاسفانه ايجاد چنين کلاس‌هايي براي برخي از افراد به يک کسب و کار سودآور تبديل شده است. اينکه گذراندن چنين دوره‌هايي از سوي داوطلبان، تا چه اندازه مي‌تواند نمرات آزمون‌ها را بهبود بخشد، خود مساله قابل بحثي است. هرگاه شرکت در چنين کلاس‌هايي واقعاً موجب افزايش نمره‌ها شود، در اين صورت، داوطلباني که مي‌توانند از عهدة مخارج اين دوره‌ها برآيند، نسبت به کساني که توانايي مالي شرکت در اين دوره‌ها را ندارند، از امتيازي خاص برخوردار خواهند بود.

آن‌چه مسلم است، اين است که آشنايي با شيوة پاسخگويي به آزمون‌ها، طبيعتاً فوايدي را با خود در بر خواهد داشت، و فردي که در اين مورد تجاربي دارد و از قبل مي‌داند که چه کاري در پيش دارد، نسبت به افراد کم تجربه در اين زمينه، از اعتماد به نفس بيشتري برخوردار خواهد بود.

پرسش ما از شما در اين مرحله، آن است که آيا آشنايي به سؤالات و فنون تست‌زني، آن قدر پيچيده و مبهم است که نياز به صرف وقت بسيار براي شرکت در کلاس‌هاي مختلف و احتمالاً پرداخت هزينه‌هاي بالا را داشته باشد؟ چند درصد از افرادي که رتبه‌هاي خوبي را در آزمون‌هاي سراسري کسب نموده‌اند، موفقيت خود را مرهون شرکت در اين کلاس‌ها هستند؟ يکي از مواردي که در مصاحبه‌هاي «هفته‌نامه پيک‌سنجش» با نفرات برتر آزمون سراسري همواره مطرح گرديده، نظر آنها در ارتباط با شرکت در چنين کلاس‌هايي بوده است. قريب به اتفاق آنها متذکر شده‌اند که در هيچ کلاس فوق‌العاده‌اي شرکت نکرده بودند. چنان‌چه اشاره شد، آشنايي با تست لازم است، اما حرف اصلي آن است که آشنايي با تست، نبايد براي يک داوطلب شرکت در آزمون، آن قدر مهم جلوه کند که در صورت عدم شرکت در اين‌گونه کلاس‌ها، خود را نسبت به ديگران در سطحي پايين‌تر احساس کنند.

نکاتي که براي آمادگي در آزمون‌هاي تستي بايد مورد توجه قرار گيرند، نکات محدودي هستند و بايد به اين نکته توجه داشته باشيم که بر خلاف تبليغات کاذب، تست زدن مهارت نيست، بلکه مهارت اصلي، مطالعه صحيح و منظم دروس دبيرستان است، و با تسلط بر مطالب درسي و آموختن عميق مفاهيم، شما پاسخگوي هر نوع سؤالي، اعم از تشريحي و تستي، خواهيد بود. بديهي است دانش‌آموزي که دروس تحصيلي خود را به خوبي فرا نگرفته است، شرکت در کلاس‌هاي آمادگي به او نيز کمکي نخواهد کرد. چنين فردي بايد تمام همّ خود را صرف آن کند که دروس دبيرستاني‌اش را خوب مطالعه نمايد و عقب ماندگي‌هاي خود را جبران کند.

بنابراين، نکته اول در آمادگي براي آزمون‌ها، درک عميق مفاهيم درسي است؛ در اين صورت، يک داوطلب، قسمت عمدة وظيفه خود را انجام داده است، و باقي موارد، چند دستورالعمل کوتاه است که بايد هنگام پاسخگويي به سؤالات تستي به آنها توجه داشت. قبل از پرداختن به اين دستورالعمل‌ها نکته بسيار مهمي را متذکر مي‌شويم، و آن نکته اين است که رمز موفقيت در پاسخگويي به آزمون‌هاي تستي، داشتن آرامش، حضور ذهن، سرعت انتقال و دقت عمل است، و هر يک از اين موارد، با تمرين قابل دست‌يابي است؛ هرچند که برخي از آنها به شکل‌گيري شخصيت يک فرد نيز بستگي دارد. دانش‌آموزي که از نظر شخصيتي اعتماد به نفس کافي ندارد، با وجود آنکه ممکن است براي امتحان آمادگي لازم را داشته باشد، در لحظات امتحان اضطرابي ناخودآگاه وجود او را فرا مي‌گيرد؛ در اين صورت، حضور ذهن، سرعت و دقت او نيز تحت تاثير اضطراب کاهش مي‌يابد. اينک به صورت خلاصه، به نکاتي که رعايت آنها در آزمون‌هاي تستي لازم است، مي‌پردازيم:

1 ـ تا موضوع درسي را به خوبي فرا نگرفته‌ايد، از پاسخگويي به سؤالات تستي آن درس خودداري کنيد.

2ـ براي آشنايي با سؤالات تستي، به هر نوع تست قناعت نکنيد. فن تهيه تست، علمي بسيار گسترده مبتني بر روان‌سنجي و علوم ديگر است که تنها متخصصان اين امر صلاحيت تهيه آن را دارند؛ بنابراين، در انتخاب مجموعه‌هاي تست، وسواس به خرج دهيد و در نظر داشته باشيد که پاسخگويي به سؤالات نامعتبر تستي، جز اتلاف وقت و انحراف ذهن شما حاصل ديگري نخواهد داشت.

3ـ تست‌هاي معتبر در هر درس، داراي سؤالات محدود و مدت زماني ثابت براي پاسخگويي است؛ بنابراين، سعي کنيد که زمان مشخص شده براي پاسخگويي را رعايت کنيد؛ بدين ترتيب که يک ساعت قابل تنظيم شرايط زماني شبيه به شرايط امتحان براي خود فراهم نماييد و به محض به صدا در آمدن زنگ ساعت و اتمام مهلت مقرر، از پاسخ دادن به تست‌ها خودداري کنيد. ممکن است که در مرحله اول، در اين زمينه بسيار کند پيش برويد، اما به تدريج سرعت لازم را براي انجام اين کار، کسب خواهيد کرد. در صورت عدم پيشرفت در مديريت زمان، به احتمال زياد مشکل شما در عدم يادگيري موضوع درسي است و بايد مشکل خود را در اين زمينه رفع کنيد.

4ـ پاسخنامه‌هايي شبيه به آزمون سراسري تهيه نماييد و هنگام پاسخ دادن از آنها استفاده کنيد و از علامت زدن روي ورقة سؤال خودداري کنيد. خواندن سؤال در ورقه‌اي مجزا و پاسخ دادن در ورقه ديگر، که دانش‌آموزان دبيرستان ممکن است کمتر با آن آشنا باشند، از جمله مسايل وقت‌گير و برهم زنندة تمرکز است. اين تمرين‌ها به شما کمک مي‌کند تا چگونگي شرکت و حضور موفق در اين نوع آزمون‌ها برايتان عادي شود.

5 ـ تست‌هاي آزمون سراسري از نوع چهار گزينه‌‌اي است؛ يعني از هر چهار پاسخ، تنها يکي از آنها صحيح است. هنگام پاسخگويي، از انتخاب اولين گزينه‌اي که به نظرتان صحيح مي‌آيد، پرهيز کنيد، و در عوض، به همه پاسخ‌ها توجه و دقت کافي نماييد؛ زيرا يکي از فنون تهيه تست، آن است که همه پاسخ‌ها در وهله اول صحيح به نظر آيد و تنها کساني قادر به پاسخگويي باشند که مطالب درسي را به خوبي فهميده باشند؛ تا بدين ترتيب از احتمال پاسخگويي تصادفي کاسته شود.

6 ـ در آزمون‌هاي تستي، تنظيم وقت داراي اهميت زيادي است و يکي از مسايلي که در اين آزمون‌ها باعث اتلاف وقت دانش‌آموزان کم تجربه مي‌شود، توقف بيش از اندازه آنها روي سؤالات است. هميشه سعي کنيد، ضمن آنکه با دقت و آ‌رامش روي هر سؤال تامل مي‌کنيد، حساب وقت و گذر آن را نيز داشته باشيد. اگر مي‌بينيد که سؤالي براي شما بيش از حد پيچيده است، در جواب دادن به آن اصرار نکنيد؛ چه بسا در مدت زماني که روي يک سؤال مشکل صرف مي‌کنيد، بتوانيد به چند سؤال ديگر، اما آسان‌تر، پاسخ دهيد.

7ـ آگاهي از نمره‌هاي يک آزمون نيز در وضعيت فردي که امتحان مي‌دهد، تاثير خواهد داشت. عده‌اي از داوطلبان، در پاسخ دادن به برخي از سؤال‌ها از حدس و گمان استفاده مي‌کنند. بايد توجه داشت در آزمون‌هايي مانند آزمون سراسري، که داراي نمرة منفي هستند، بايد از حدس و گمان پرهيز کرد؛ زيرا در چنين مواردي، پاسخ دادن به تست بر مبناي شانس، باعث از بين رفتن امتياز پاسخ‌هاي صحيح خواهد شد. يادآور مي‌شود که در آزمون سراسري، به سؤال بي‌جواب، نمرة منفي يا مثبتي تعلق نمي‌گيرد و به پاسخ صحيح، يک نمره مثبت، و به هر پاسخ غلط نيز يک سوم  نمرة منفي تعلق مي‌گيرد؛ بنابراين، بايد به ياد داشته باشيد که هر سه پاسخ غلط، امتياز يک پاسخ صحيح را از بين مي‌برد؛ لذا دقت در پاسخگويي به هر تست و رعايت زمان مقرر، هنري است که در اين روزهاي آخر آمادگي براي آزمون سراسري، فقط از دست داوطلبان باهوش و تيز ذهن برمي‌آيد.